Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία είναι πολλά πράγματα. Δεν είναι μόνο ΚΟΙΝΣΕΠ και Συνεταιρισμοί (που έχουν δυστυχώς πολύ κακή φήμη στην Κω) ή η κοινοτικά υποστηριζόμενη γεωργία και τα αυτοδιαχειριζόμενα πάρκα, αλλά είναι μια συνολική προσέγγιση στην ανάπτυξη (πράσινη ή όπως θέλετε πείτε τη) η οποία μεταφέρει τον έλεγχο των τοπικών πόρων στην κοινωνία. Οπλίζει, δηλαδή, τους ανθρώπους που νοιάζονται για αυτόν τον τόπο και που «πληρώνουν» τα αποτελέσματα των κρίσεων περισσότερο από όλους.

Τους μόνιμους κατοίκους.

Εδώ και αρκετούς μήνες διαβάζω αρκετά άρθρα για την ανάγκη της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας αλλά τα πιο πολλά δυστυχώς εκφράζουν, ακόμη και άθελα τους, έναν έντονα πολιτικό λόγο (με την στενή, σχεδόν κομματική έννοια) και αυτό, από προσωπική εμπειρία, αποτρέπει τον μέσο πολίτη.

Να το πω πιο απλά, ο μέσος Κώος δε χρειάζεται ευαισθητοποίηση. Παλεύει για την οικογένεια και τον τόπο του κάθε μέρα, απλά, έχει γυρίσει την πλάτη του στην πολιτική και σε τοπικό και σε κεντρικό επίπεδο.

Αυτό που χρειάζεται, είναι να μπορέσει να πάρει τον έλεγχο στα χέρια του και μέχρι τώρα ο μόνος τρόπος που ήξερε πως γίνεται αυτό, είναι μέσω της εκλογής αντιπροσώπων, οι οποίοι όμως τον έχουν απογοητεύσει ιδιαίτερα.

Η κοινωνική οικονομία και τα εγχειρήματα της όμως μπορούν να του προσφέρουν μια άλλη λύση. Ο τρόπος να αποκτήσει δύναμη η τοπική κοινωνία είναι η συνεργασία μεταξύ των πολιτών, η εισαγωγή και εκμετάλλευση κοινωνικών καινοτομιών και η από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων με ανεξάρτητη και δημοκρατική αυτοδιαχείριση, χωρίς να περιμένει από μεγαλοεπιχειρηματίες να «επενδύσουν» για να προσφέρουν καμία θέση των 800 ευρώ, χωρίς ρεπό και τζάμπα υπερωρίες.

Δείτε τι έγινε στην ενέργεια. Με τον ηλεκτρισμό, το πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο (που παρουσιάστηκε ως συμφέρουσα εναλλακτική) να ελέγχονται από μεγάλους «παίχτες», ξαφνικά βρεθήκαμε όλοι να μην μπορούμε να θερμάνουμε τα σπίτια μας ή να πληρώνουμε περιουσίες για να γεμίσουμε τις δεξαμενές. Την ίδια ώρα σε όλη την Ευρώπη, ανεξάρτητοι φορείς πολιτών, γνωστοί ως Ενεργειακές Κοινότητες, οργανώνονται δημοκρατικά και εκμεταλλεύονται τους τοπικούς τους ενεργειακούς πόρους για προσωπικό και κοινωνικό όφελος.

Σας φαίνεται ουτοπικό; Μα υπάρχουν ήδη παραδείγματα τέτοιων κοινοτήτων στην Ελλάδα που λειτουργούν με πολύ μεγάλη επιτυχία και μπορούν να αποτελέσουν μπούσουλες για νέες κοινότητες. Σίγουρα υπάρχουν ακόμη προβλήματα αλλά υπάρχουν και έμπειροι φορείς και άνθρωποι να διεκδικήσουν τις λύσεις. Εξάλλου τίποτα καλό δεν πρόκειται να βγει χωρίς λίγο κόπο.

Φυσικά, ο Δήμος μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ειδικά στο τμήμα της ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών της Κω στην Κοινωνική Οικονομία όπως και τους τρόπους οργάνωσης, ίδρυσης και διαχείρισης των εγχειρημάτων. Αυτή τη φορά δηλαδή, ο Δήμος δε θα πει στην κοινωνία ποιες δομές θα φτιάξει, αλλά η ίδια η κοινωνία θα αναδείξει αυτές που έχει ανάγκη μέσω συλλογικών, δημοκρατικών διαδικασιών. 

Ταυτόχρονα, ο Δήμος της Κω έχει και μια αναπτυξιακή επιχείρηση που μπορεί να αντλήσει κεφάλαια από τα πολλά Ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν να κάνουν με την Κοινωνική Οικονομία και να συνεργαστεί με τρίτους, εξειδικευμένους φορείς, ως ενδιάμεση αυτών και των πολιτών που θέλουν να ξεκινήσουν κάποιο εγχείρημα. 

Θέλετε και παράδειγμα; Η Αναπτυξιακή Καρδίτσας (anka.gr), η θερμοκοιτίδα κοινωνικής επιχειρηματικότητας το οικοσύστημα όλου του νομού.

Υπάρχουν λύσεις, προτάσεις και παραδείγματα για σχεδόν κάθε θέμα που αφορά την Κω, από τον εναλλακτικό τουρισμό, στη διαχείριση των υδάτων, τη φθηνή κατοικία, την καθαριότητα κ.α.

Παραθέτω στη συνέχεια μερικούς συνδέσμους για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα και ελπίζω να επανέλθω με πιο συγκεκριμένες προτάσεις.

Μπάρδας Χρήστος
 Οικονομολόγος -MSc Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας
 www.socialbard.medium.com

Διαβάστε περισσότερα για τη Θερμοκοιτίδα Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας της Αναπτυξιακής Καρδίτσας
 https://www.anka.gr/index.php/el/erga-ypiresies/poioi-eimaste-14/poioi-eimaste-16

Δείτε τι είναι οι ενεργειακές κοινότητας από το άρθρο της Greenpeace Ελλάδας
 https://www.greenpeace.org/greece/issues/klima/4411/ola-gia-tis-energeiakes-koinotites/

Το ίδρυμα Μπέλ παρουσιάζει την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία σε ένα ενδιαφέρον άρθρο
 https://gr.boell.org/el/topic-social-solidarity-economy